Słownik
Acerwulus - |
miseczkowata podkładka złożona z mocno splecionych grzybni. Z podkładki wyrastają palisadowo ułożone trzonki konidialne (konidiofory) z zarodnikami konidialnymi (mitospory). Acerwulus jest owocnikiem stadium mitomorficznego grzybów mitosporowych niektórych przedstawicieli gromady Ascomycota. |
|||||
Albinizm - |
całkowity brak barwnika z powodu zaburzeń genetycznych. |
|||||
Amyloidalny - |
barwiący się na purpurowo lub niebieskozielono w odczynniku Melzera, tj. mieszaninie jodyny, jodku potasu i wodzianu chloru (J+). |
|||||
Anastomoza - |
zjednoczenie się grzybni umożliwiające komunikacje ich zawartości. |
|||||
Anizogamia - |
łączenie się gamet ruchomych, zróżnicowanych morfologicznie w procesie gametogamii. |
vide tutaj |
||||
Annelloidyczne, zarodniki - |
zarodniki konidialne tworzone sukcesywnie na wierzchołku komórki zarodnikotwórczej trzonka stale i nieznacznie się wydłużającym; po odpadnięciu zarodnika na trzonku pozostaje dobrze widoczny pierścień. |
|||||
Anteridium - |
plemnia, gametangium męskie grzybów, np. z gromad Oomycota i Ascomycota. |
vide tutaj |
||||
Antybioza - | zależność między różnymi mikroorganizmami, w której jeden, częściowo lub całkowicie, tłumi wzrost drugiego lub go zabija, zwykle z powodu wydzielania toksycznych metabolitów. |
|||||
Apikalny, aparat - |
aparat aktywnego wysiewania zarodników workowych umieszczony na szczycie worków bitunikowych. |
|||||
Aplanogamia - |
łączenie się gamet nieruchomych w procesie gametogamii. |
vide tutaj |
||||
Aplerotyczna, oospora - |
oospora zajmująca <60% objętości oogonium. |
|||||
Apotecjum - |
mały lub duży kubkowaty lub miseczkowaty owocnik grzybów z gromady Ascomycota, który na dnie tworzy warstwę palisadowo ułożonych worków. |
|||||
Appressorium - |
przycistka, nabrzmiały fragment strzępki, którym grzyb przytwierdza się do podłoża w początkowej fazie infekcji i z którego następnie wyrasta strzępka infekcyjna wnikająca do tkanek rośliny. |
|||||
Arbuskule - |
krzaczasto rozgałęzione strzępki arbuskularnych grzybów mikoryzowych; miejsce dwustronnej wymiany metabolitów między grzybem i rośliną. |
|||||
Askogamia - |
proces płciowy, w którym następuje przekazanie protoplastu z jądrami z plemni do lęgni (askogonu) ze skutkiem wytworzenia par jąder sprzężonych. |
|||||
Askogon - |
lęgnia, żeńskie gametangium grzybów z gromady Ascomycota. |
vide tutaj |
||||
Askokarp - |
owocnik zawierający worki. |
|||||
Askospora - |
mejospora powstająca w worku. |
|||||
Askostroma - |
stromatyczny utwór zbudowany z haploidalnej grzybni; w nim odbywa się proces płciowy i tworzą się worki grzybów z gromady Ascomycota. |
|||||
Atrofia - |
marszczenie się struktur bez gnicia. |
|||||
Autogamia - |
tworzenie się jąder w coenocytycznych (bezprzegrodowych) komórkach grzybni niektórych workowców, w blastosporach niektórych przedstawicieli Taphrinales i w zarodnikach podstawkowych po mejozie jąder u niektórych przedstawicieli Basidiomycota. |
vide tutaj |
||||
Azygospora - |
zygospora powstająca partenogenetycznie. |
|||||
Basidiole - |
sterylne składowe hymenium niektórych przedstawicieli Basidiomycota; przypominają niedojrzałe podstawki. |
|||||
Basidioma - |
owocniki zawierające zarodniki podstawkowe tworzone na podstawkach. |
|||||
Basidiospory - |
cztery, rzadko dwie mejospory powstające na podstawce (basidium) po kariogamii i mejozie. |
|||||
Basidium (podstawka) - |
buławkowata komórka grzybów z gromady Basidiomycota, w której zachodzi mejoza. |
|||||
Bazypetalny, wzrost konidiów - |
sposób tworzenia konidiów w łańcuszkach, w których najmłodszy zarodnik znajduje się u podstawy, a najstarszy na szczycie łańcuszka. |
|||||
Bezwzględny, pasożyt - |
organizm rozwijający się wyłącznie kosztem żywej rośliny. |
|||||
Biała zgnilizna - |
zgnilizna, w wyniku której drewno staje się białe lub żółte. |
|||||
Biotrof - |
patogen rozwijający się na żywych komórkach rośliny gospodarza. |
|||||
Biotyp - |
podgrupa w obrębie gatunku mająca jedną cechę lub kilka cech wspólnych. |
|||||
Bitunikowy, worek - |
worek z dwiema grubymi, zwykle rozdzielającymi się warstwami ściany. |
|||||
Blastospora - |
mitospora powstająca przez pączkowanie. |
|||||
Brodawkowaty - |
o powierzchni pokrytej brodawkami lub krótkimi, tępymi wyrostkami. |
|||||
Brunatna zgnilizna - |
zgnilizna, w wyniku której tkanki stają się brunatne. |
|||||
Brunatnienie - |
brązowe plamy na liściach i pędach. |
|||||
Chlamidospora - |
grubościenny zarodnik przetrwalnikowy, reprezentujący stadium mitomorficzne, powstający na szczycie lub wewnątrz grzybni. |
|||||
Chloronemia - |
brak chloroplastów. |
|||||
Chloroza - |
zanik chlorofilu; tkanki zwykle żółte lub białe. |
|||||
Cysta - |
grubościenna komórka utworzona po mejozie i kariogamii, która po skiełkowaniu tworzy zarodniki pływkowe. |
|||||
Cysterny, komórki - |
||||||
Cystospora - |
otorbiony zarodnik pływkowy utworzony po opuszczeniu zarodni pływkowej; kiełkując tworzy nowy zarodnik pływkowy. |
|||||
Czerwienienie - |
nadmiar barwnika czerwonego lub purpurowego. |
|||||
Defoliacja - |
patologiczne zrzucanie liści. |
|||||
Demicykliczna, rdza - |
grzyb rdzawnikowy nie tworzący urediniospor. |
|||||
Deuterogamia - |
zapłodnienie askogonu (lęgni żeńskiej) przez jądro komórki mitomorficznej strzępki grzybni lub zarodnika konidialnego. |
vide tutaj |
||||
Dikariofaza - |
faza sprzężonych jąder. |
|||||
Dimityczny, sporofor - |
sporofor złożony ze strzępek generatywnych i grubościennych strzępek szkieletowych. |
|||||
Diplanetyczne, zarodniki pływkowe - |
zarodniki pływkowe o dwóch morfologicznie zróżnicowanych postaciach. |
vide tutaj |
||||
Dolipora - |
przegroda dikariotycznych grzybni przedstawicieli Basidiomycota z otworem otoczonym pierścieniem o ścianach prostych lub beczułkowato wygiętych. |
|||||
Dwumianowa, nazwa - |
dwuczłonowa nazwa naukowa organizmu; pierwszy człon określa rodzaj, drugi zaś odnosi się do gatunku. |
|||||
Dziurkowatość - |
wystąpienie małych zapadniętych lub dziurawych powierzchni na organach rośliny. |
|||||
Ecjospora - |
zarodnik dikariotyczny powstający w ecjum. |
|||||
Ecjum - |
ognik stadium I. grzybów rdzawnikowych; zbudowany z grzybni dikariotycznej; o kształcie kielicha lub czary; wewnątrz tworzą się dikariotyczne ecjospory. |
|||||
Ekscypulum - |
zewnętrzna warstwa apotecjum. |
|||||
Ekstramatrykalna, grzybnia - |
grzybnia rozwijająca się na powierzchni lub na zewnątrz organów żywiciela. |
|||||
Endobiotyczna, plecha - |
plecha rozwijająca się wewnątrz żywego organizmu. |
|||||
Endoderma - |
najbardziej wewnętrzna, granicząca z okolnicą, warstwa komórek kory pierwotnej łodyg i korzeni. |
|||||
Epiderma (skórka) - |
pokrywająca organy roślin zewnętrzna warstwa komórek o ścianach celulozowych. |
|||||
Etiolacja - |
nadmierny wzrost i wrzecionowatość spowodowane niedoborem światła; tkanki są chlorotyczne. |
|||||
Eukarpiczna plecha - |
plecha z wyodrębnionym organem rozmnażania i częścią wegetatywną. |
|||||
Fialida - |
komórka zarodnikotwórcza z otwartym końcem, przez który wydobywają się konidia, często powstałe w łańcuszkach o bazypetalnym wzroście. |
|||||
Fialospory - |
zarodniki konidialne powstające z fialid. |
vide fialida |
||||
Fisitunikowy, worek - |
vide bitunikowy worek. |
|||||
Floem (łyko) - |
tkanka przewodząca rozprowadzająca po roślinie substancje organiczne wytworzone w liściach wskutek fotosyntezy; floem składa się z rurek sitowych, miękiszu i włókna; rurkom sitowym często towarzyszą tzw. komórki przyrurkowe. |
|||||
Forma specjalna (f. sp.) - |
grupa biotypów gatunku patogenicznego mogąca infekować tylko rośliny określonego rodzaju lub gatunku. |
|||||
Gametangiogamia - |
kopulacja zróżnicowanych morfologicznie gametangiów żeńskich i męskich. |
vide tutaj |
||||
Gametangium - |
organ, w którym tworzą się gamety. |
|||||
Gametogamia - |
połączenie się gamet męskich z gametami żeńskimi. |
vide tutaj |
||||
Gamety - |
haploidalne komórki rozrodcze; zróżnicowane na komórki męskie i żeńskie, które po połączeniu tworzą diploidalną zygotę. |
|||||
Gatunek - |
jednostka taksonomiczna; grupa blisko spokrewnionych osobników o podobnych dziedziczących się cechach. |
|||||
Gigantyzm - |
nienaturalnie duża wielkość rośliny lub organu. |
|||||
Golgiego, aparat - |
zespół płaskich cystern zbudowanych z błon elementarnych, wewnątrz którego odbywa się synteza cukrów. |
|||||
Grzybnia (mycelium) - |
skupienie strzępek tworzących ciało grzyba. |
|||||
Grzyby - |
eukariotyczne plechowce, pozbawione chlorofilu; wykorzystują organiczne związki węgla; żyją saprotroficznie lub pasożytniczo; mogą być przyczynami chorób. |
|||||
Gumoza - |
wydzielanie z porażonych tkanek substancji lepkich, gumowatych, jasno lub ciemno zabarwionych, przezroczystych lub mętnych. |
|||||
Guzowatość - | skutek hipertrofii i hiperlazji dzielących się komórek. |
|||||
Haustorium (ssawka) - |
wyspecjalizowany organ grzybów pasożytniczych utworzony z nabrzmiałej lub rozgałęzionej strzępki wrastającej do wnętrza komórki; przystosowany do czerpania składników pokarmowych i wody. |
|||||
Heteromeryczna, trama - |
trama składająca się z kulistych do owalnych komórek. |
|||||
Heterotallizm - |
proces płciowy z udziałem jąder i protoplastów plech należących do różnych typów kojarzeniowych. |
|||||
Hiperelongacja - |
nienormalne wydłużanie się roślin nie spowodowane światłem. |
|||||
Hiperplazja - |
nadmierne dzielenie się komórek. |
|||||
Hipertrofia - |
nadmierne powiększanie się komórek. |
|||||
Hipoplazja - |
niedorozwój organów z powodu zmniejszonej liczby podziałów komórek. |
|||||
Hipotrofia - |
komórki nienaturalnie małe. |
|||||
Holokarpiczna, plecha - |
plecha całkowicie przekształcająca się w organ rozmnażania, np. zarodnię pływkową. |
|||||
Holonekroza - |
całkowite obumarcie rośliny lub jej organu. |
|||||
Homoiomeryczna, trama - |
trama złożona z podobnych strzępek. |
|||||
Homotallizm - |
proces płciowy z udziałem żeńskich i męskich organów płciowych rozwiniętych z jednej haploidalnej plechy. |
|||||
Hymenium - |
zwarte, palisadowe skupienie worków grzybów z gromady Ascomycota lub podstawek przedstawicieli gromady Basidiomycota. |
|||||
Hymenofor - |
część owocnika grzybów z gromady Basidiomycota, na której tworzy się hymenium. |
|||||
Hypofodium - |
strzępki grzybni płożące się na powierzchni rośliny; mogą funkcjonować jako utwory tworzące konidia lub haustoria. |
|||||
Hypotecjum - |
cienka warstwa splecionych strzępek położona bezpośrednio pod hymenium apotecjum. |
|||||
Infekcyjna (kolonizacyjna), strzępka - |
strzępka grzyba pasożytniczego (symbiotycznego) wnikająca do tkanki rośliny żywicielskiej. |
|||||
Intramatrykalna, grzybnia - |
grzybnia rozrastająca się wewnątrz organów żywiciela. |
|||||
Izodiametryczne, komórki - |
o ± jednakowych wymiarach (długości, szerokości i wysokości). |
|||||
Izogamia - |
łączenie się gamet ruchomych, nie zróżnicowanych morfologicznie w procesie gametogamii. |
vide tutaj |
||||
Kalus - |
skorkowaciała tkanka utworzona wskutek uszkodzenia. |
|||||
Kambium - |
merystemy boczne inicjujące przyrost wtórny, tj. grubienie łodyg i korzeni. |
|||||
Kariogamia - |
zespolenie się dwóch haploidalnych jąder prowadzące do utworzenia jądra diploidalnego. |
|||||
Karłowatość - |
niezdolność rośliny do osiągnięcia normalnej wielkości. |
|||||
Kędzierzawość - |
marszczenie i zwijanie się części roślin, szczególnie liści. |
|||||
Kleistotecjum - |
mały (mniejszy niż 0,5 mm), kulisty i zamknięty owocnik grzybów z gromady Ascomycota; u grzybów z rzędu Erysiphales kleistotecjum posiada przyczepki. |
|||||
Klypeus - |
tarczowaty utwór stromatyczny z lub bez tkanki gospodarza, umiejscowiony nad owocnikiem lub owocnikami tworzącymi worki lub utworem zawierającym zarodniki konidialne. |
|||||
Kłębki - |
skupienia teliospor tworzone przez niektóre grzyby głowniowe. |
|||||
Kolumella - |
sterylna struktura wewnątrz sporangium lub innego owocnika; często przedłużenie trzonka u przedstawicieli Zygomycota. |
|||||
Komórczak - |
grzybnia strzępkowa z wieloma jądrami; bez przegród poprzecznych. |
vide tutaj |
||||
Komórki pomocnicze - | ||||||
Konidiofor - |
Strzępka albo wyrostek grzybni wytwarzający i utrzymujący zarodnik konidialny. |
|||||
Konidiomaty - |
struktury grzybniowe rodzące konidia. |
|||||
Konidium - |
zarodnik stadium mitomorficznego, powstający egzogenicznie na końcu konidioforu lub endogenicznie, np. w fialidach; występuje u grzybów wyższych i jest powszechny u przedstawicieli gromady Ascomycota i grzybów mitosporowych. |
|||||
Kora pierwotna (cortex) - |
tkanka miękiszowa między walcem osiowym i epidermą. |
|||||
Koremium - |
stadium mitomorficzne grzybów utworzone z palisadowo ułożonych zwykle długich konidioforów (trzonków konidialnych), rozpierzchłych na szczycie. |
vide tutaj |
||||
Korkowatość - |
obecność nadmiernej ilości skorkowaciałej tkanki. |
|||||
Krysty, mitochondrium - |
rurkowate, palczaste, płatowate lub rozdęte na końcu wyrostki wewnętrznej błony mitochondrium. |
|||||
Krzaczastość - |
nietypowe rozgałęzianie się rośliny nadające jej wygląd krzaka. |
|||||
Kultura agarowa - | np. szalka Petriego z podłożem wzrostowym zestalonym agarem, na którym rośnie grzyb. |
|||||
Kutykula - |
warstwa kutyny na zewnętrznych ścianach komórek epidermy. |
|||||
Kutyna - |
substancja organiczna słabo przepuszczalna dla wody. |
|||||
Lateralny - |
boczny. |
|||||
Lęgnia - |
gametangium żeńskie grzybów z Oomycota. |
vide tutaj |
||||
Liściozwój - |
zwijanie się liści ku górze. |
|||||
Liza - |
rozpuszczanie się komórek i tkanek rośliny. |
|||||
Lizygeniczny, otwór - |
otwór powstający wskutek rozkładu komórek. |
|||||
Lokulum - |
przestrzeń, w której tworzą się worki grzybów formujących pseudotecja. |
vide tutaj |
||||
Lomasom, plazmalemmy - |
Wpuklenie plazmalemmy z licznymi kulistymi, jajowatymi lub wydłużonymi pęcherzykami; zawiera elektronowo gęstą substancję. |
|||||
Maceracja - |
rozluźnianie się komórek i tkanek organu rośliny, np. miąższu bulwy ziemniaka. |
|||||
Makrocykliczna, rdza - |
grzyb rdzawnikowy tworzący pięć typów zarodników. |
|||||
Mastygonemy - |
rzęski wici zarodnika pływkowego. |
|||||
Mejomorficzne stadium - |
stadium utworzone po mejozie. |
|||||
Mejospora - |
zarodnik utworzony po mejozie. |
|||||
Mejosporangium - |
grubościenna, diploidalna zarodnia pływkowa rodząca po mejozie jednokomórkowe, haploidalne zarodniki pływkowe (mejospory). |
|||||
Metabasidium - |
część podstawki, w której zachodzi mejoza; u niektórych przedstawicieli Basidiomycota jest ona nazywana promycelium. |
|||||
Mikrocykliczna, rdza - |
grzyb rdzawnikowy nie tworzący ecjospor i urediniospor. |
|||||
Mikrokonidia - |
małe konidia grzybów z rodzaju Fusarium; u innych grzybów mogą one funkcjonować jak spermacja. |
|||||
Millsa, tabela - |
tabela określająca zagrożenie sprawcą parcha jabłoni na podstawie temperatury i czasu zwilżenia liści. |
vide tutaj |
||||
Mitomorficzne stadium - |
stadium utworzone po mitozie. |
|||||
Mitospora - |
zarodnik utworzony po mitozie. |
|||||
Mokra zgnilizna - |
gnicie, w wyniku którego tkanki stają się miękkie i mokre. |
|||||
Monocentryczna, plecha - |
plecha tworząca pojedynczy organ rozmnażania, np. sporangium lub zarodnik przetrwalnikowy. |
|||||
Monoplanetyczne, zarodniki pływkowe - |
zarodniki pływkowe, które mają tylko jedną fazę pływkową, tj. nie przechodzą okresu spoczynku. |
|||||
Mozaika - |
nieregularna mieszanina odcieni zieleni i koloru żółtego. |
|||||
Mumia - |
zgnita i wyschnięta część rośliny. |
|||||
Mumifikacja - |
kurczenie i marszczenie się zgnitych części roślin, np. owoców. |
|||||
Nekrotrof - |
grzyb patogeniczny zabijający komórki rośliny przed ich zasiedleniem. |
|||||
Nekroza - |
obumarcie komórek, tkanek, organów lub całej rośliny. |
|||||
Nekroza siatkowa - |
tkanki lub organy z podłużnymi i poprzecznymi nekrotycznymi paskami lub kreskami. |
|||||
Objaw (symptom) chorobowy - |
widoczny skutek zakłócenia fizjologii, rozwoju lub zachowania się rośliny z powodu choroby. |
|||||
Objaw pierwotny - |
objaw obecny w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca infekcji. |
|||||
Objaw wtórny - |
objaw ukazujący się z dala od miejsca infekcji i wynikający z oddziaływania pośredniego sprawcy (np. więdnięcie spowodowane uszkodzeniem korzeni). |
|||||
Ogniki - |
vide ecja. |
|||||
Oidium - |
cienkościenna mitospora grzybów z rzędu Erysiphales; oidia tworzą się w łańcuszkach, w których zarodnik wierzchołkowy powstał pierwszy. |
|||||
Oogamia - |
proces płciowy, w którym następuje przekazanie protoplastu z jądrami z plemni do lęgni ze skutkiem wytworzenia dikariotycznej oospory. |
vide tutaj |
||||
Oospora - |
mejospora grzybów z klasy Oomycetes; pełni rolę zarodnika przetrwalnikowego; powstaje w wyniku połączenia się dwóch gametangiów: oogonium i anteridium. |
vide tutaj |
||||
Opadzina pąków - |
nienaturalne zrzucanie pąków. |
|||||
Osmoza - |
dyfuzja rozpuszczonej substancji przez błonę selektywnie przepuszczalną w kierunku od wyższego stężenia do stężenia niższego. |
|||||
Ostiola - |
otwór w górnej części otoczni lub na szczycie jej szyjki, przez który uwalniają się zarodniki. |
|||||
Parafizy (wstawki) - |
sterylne strzępki rozdzielające worki grzybów z gromady Ascomycota lub podstawki przedstawicieli gromady Basidiomycota. |
|||||
Paraplazmodium - |
naga, śluzowata, wielojądrowa, haploidalna lub diploidalna protoplazma grzybów z gromady Plasmodiophoromycota. |
|||||
Parch - |
wzniesiona, korkowata plama. |
|||||
Parenchyma - |
tkanka utworzona z komórek miękiszowych. |
|||||
Parentezomy - |
vide dolipory. |
|||||
Partenogamia - |
kopulacja dwóch sąsiednich komórek wielokomórkowego askogonu. |
vide tutaj |
||||
Pasożyt - |
organizm żyjący na lub wewnątrz innego żywego organizmu w celu odżywiania się. |
|||||
Patogen - |
czynnik ożywiony lub nieożywiony mogący wywołać chorobę. |
|||||
Perycykl (okolnica) - |
część tkanki walca osiowego znajdująca się między łykiem i endodermą; może być jedno- lub wielowarstwowy. |
|||||
Perydium - |
zewnętrzna okrywa grzybniowa lub ściana owocnika. |
|||||
Perytecjum - |
mały (zwykle mniejszy od 1 mm), kulisty lub butelkowaty owocnik stadium mejomorficznego grzybów z gromady Ascomycota; zaopatrzony w części szczytowej w ujście. |
|||||
Pęcherz zarodnikotwórczy - | struktura tworzona przez niektóre gatunki arbuskularnych grzybów mikoryzowych z gromady Glomeromycota, z zawartości której lub na której powstaje zarodnik. |
|||||
Piknidium - |
mały (do 3 mm), kulisty lub wydłużony owocnik stadium mitomorficznego grzybów mitosporowych, w którym powstają mitospory uwalniane przez otwór umiejscowiony na szczycie owocnika. |
|||||
Plamistość - |
części rośliny, szczególnie liście z widocznymi chorymi lub obumarłymi powierzchniami. |
|||||
Plamistość obwódkowa - |
plama z mniej lub bardziej wyraźnie zarysowaną obwódką. |
|||||
Plamistość siatkowa - |
sieć nekrotycznych smug lub pasków. |
|||||
Planogamia - |
łączenie się gamet ruchomych w procesie gametogamii. |
vide tutaj |
||||
Plazmodium - |
wielojądrowy, jednokomórkowy lub ameboidalny protoplast organizmów grzybopodobnych z gromady Plasmodiophoromycota. |
vide tutaj |
||||
Plazmogamia - |
etap procesu płciowego, w którym zachodzi zlanie się cytoplazm dwóch komórek przed zespoleniem się ich jąder. |
|||||
Plazmoliza - |
marszczenie i oddzielanie się cytoplazmy od ściany komórki wskutek ubytku wody w protoplascie. |
|||||
Plektenchyma - |
tkanka złożona z strzępek. |
|||||
Plemnia - |
gametangium męskie grzybów z Oomycota. |
vide tutaj |
||||
Plerotyczna, oospora - |
oospora wypełniająca >65% objętości oogonium. |
|||||
Pływkowy, zarodnik - |
mitospora zdolna przemieszczać się w wodzie, powstająca w zarodni pływkowej. |
|||||
Podstawka - |
struktura rodząca na jej powierzchni określoną liczbę (zwykle cztery) zarodników podstawkowych; zwykle powstają one po kariogamii i mejozie. |
|||||
Polimorfizm - |
wielopostaciowość zarodników. |
|||||
Porospory - |
zarodniki powstające wskutek rozrastania się wewnętrznej warstwy ściany komórki zarodnikotwórczej trzonków konidialnych; zwykle formują one łańcuszki. |
|||||
Probasidium - |
część podstawki, w której zachodzi kariogamia. |
|||||
Progametangium - |
komórka, z której powstaje gametangium. |
|||||
Promycelium - |
strzępka kiełkowa rozwijająca się z teliospory, w której zachodzi mejoza i która wytwarza zarodniki podstawkowe; odpowiada ono promycelium. |
|||||
Prosorus - |
struktury komórkowe przekształcające się w sorus. |
|||||
Prozenchyma - |
rodzaj plektenchymy, u której strzępki ułożone są równolegle względem siebie. |
|||||
Przedgrzybnia - |
vide promycelium. |
|||||
Przegroda (septa) - | struktura dzieląca komórki. |
|||||
Przetrwalnikowy, zarodnik - |
zarodnik kiełkujący po okresie spoczynku (zwykle po zimie) lub otorbiona zygota utworzona po połączeniu się gamet. |
|||||
Przycistka - |
vide appressorium. |
|||||
Przyczepki - |
różnorodne wyrostki na powierzchni owocników powstające z niektórych komórek perydium. |
|||||
Pseudoparafizy - |
szerokie, podzielone przegrodami, sterylne strzępki przytwierdzone do części wierzchołkowej i podstawy owocnika workowców, ale rozwijające się z części wierzchniej lokulum. |
|||||
Pseudoparenchyma - |
plekenchyma składająca się z owalnych lub izodiametrycznych komórek; przypomina tkankę roślin wyższych. |
|||||
Pseudosklerocjum - |
zwarta struktura zawierająca fragmenty gleby lub organów roślin poprzeplatanych strzępkami. |
|||||
Pseudotecjum - |
owocnik z jednym lokulum lub kilkoma lokulami, w których worki są zebrane w pęczki lub warstwę hymenialną. |
|||||
Rak - |
owalne lub wydłużone obumierające zagłębienie tkanki pędu albo pnia, często prowadzące do odkrycia drewna i otoczone mniej lub bardziej wzniesionym kalusem. |
|||||
Rasa - |
genetycznie i często geograficznie odrębna grupa reprezentująca dany gatunek lub grupę patogenów infekujących tylko określone odmiany roślin. |
|||||
Rdzeń - |
tkanka miękiszowa występująca w centralnej części łodygi i często korzenia. |
|||||
Receptor - |
strzępki grzybni wyrastające ze spermogonium i przechwytujące spermacja. |
|||||
Refrakcyjny, otwór - |
otwór szczytowy worków załamujący światło. |
|||||
Rozdzielczość, mikroskopu - |
stopień odwzorowania obiektu mikroskopowego. |
|||||
Rozetowatość - |
liście zebrane w okółku przy powierzchni gleby w wyniku zahamowania wzrostu pędu. |
|||||
Rozłogi (ryzoidy) - |
krótkie, cienkie, delikatne i rozgałęziające się strzępki grzybni przystosowane do pobierania pokarmu z podłoża; przypominają korzenie. |
|||||
Rozwierki - |
rodzaj sterylnych strzępek rozdzielających podstawki grzybów z gromady Basidiomycota, podklasy Holobasidiomycetidae. |
|||||
Ryzomorfa - |
sznury grzybniowe utworzone z mocno splecionych strzępek; organ przystosowany do przewodzenia wody i składników pokarmowych; występuje głównie u niektórych grzybów wyższych z gromady Basidiomycota. |
|||||
Siedlisko - |
miejsce występowania grzyba w naturalnych warunkach. |
|||||
Sklerenchyma (twardzica) - |
tkanka składająca się z komórek sklerenchymatycznych, tj. komórek mających grube, często zdrewniałe ścianki wtórne. |
|||||
Sklerocjum - |
zwarte, twarde, zwykle ciemno zabarwione, suche zgrupowanie grzybni; reprezentuje mitomorficzne stadium przetrwalnikowe grzybów. |
|||||
Smugowatość - |
obecność długich, wąskich przebarwień na pędach i liściach. |
|||||
Somatogamia - |
łączenie się dwóch zróżnicowanych płciowo komórek grzyba. |
|||||
Sorus - |
zgrupowanie sporangiów lub zarodników. |
|||||
Spermacjospory - | zarodniki, nośniki jąder, powstające w spermacjach. |
|||||
Spermacjum - |
nieruchliwa, jednojądrowa struktura płci męskiej przekazująca swą zawartość do receptoru struktury żeńskiej podczas plazmogamii; zarodnik stadium "0" u grzybów rdzawnikowych. |
|||||
Spermatyzacja - |
plazmogamia wskutek połączenia się spermacjum z receptorem. |
|||||
Spermogonium - |
owocnik przypominający piknidium; zawiera gamety; reprezentuje stadium "0" grzybów rdzawnikowych w gromadzie Basidiomycota. |
|||||
Spiralizm - |
nietypowe spłaszczenie lub spiralne zwijanie się pędu. |
|||||
Sporangialny, zarodnik - |
zarodnik powstający w sporangium. |
|||||
Sporangiofor - | struktura (zwykle zróżnicowana morfologicznie), na końcu której powstaje(ą) sporangium lub sporangia. |
|||||
Sporangium - |
workowata struktura, której cały protoplast przekształca się w zarodniki. |
vide tutaj |
||||
Sporidia - |
zarodniki powstające na przedgrzybni grzybów z klasy Ustomycetes. |
|||||
Sporodochium - |
poduszeczkowaty splot grzybni pokryty zwartą warstwą palisadową krótkich trzonków konidialnych. |
|||||
Sporofor - |
jakakolwiek struktura tworząca zarodniki. |
|||||
Sporokarp - |
owocnik zwykle podziemny, składający się ze ściśle przylegających do siebie zygospor, sporangiów lub chlamidospor poprzeplatanych strzępkami grzybni (tę część nazywa się „glebą”) i z płaszcza grzybniowego (tę część nazywa się „perydium”); sporokarpy tworzą np. niektórzy przedstawiciele rzędów Glomerales i Endogonales. |
|||||
Srebrzystość - |
srebrne przebarwienia liści lub powierzchni łodygi, zwykle spowodowane obumarciem epidermy i jej oddzieleniem się od przyległej tkanki. |
vide tutaj |
||||
Sterygmy - |
igiełkowate wyrostki na podstawce, na których rozwijają się basidiospory. |
|||||
Sterylność - |
niezdolność tworzenia nasion. |
|||||
Stroma - |
zwarte skupienie strzępek grzybni, na których rozwijają się owocniki grzyba lub z których tworzą się sklerocja. |
|||||
Strzępkowa, tkanka - |
vide plektenchyma. |
|||||
Sucha zgnilizna - |
gnicie, w wyniku którego porażone tkanki stają się suche i twarde. |
|||||
Supresja - |
częściowy lub całkowity brak zdolności tworzenia organów rośliny. |
|||||
Suspensor - |
strzępka podtrzymująca gametangium lub zygosporę. |
|||||
Syndrom - |
wszystkie objawy chorobowe związane z określonym stadium choroby. |
|||||
Ściana kiełkowa - | struktura powstająca wewnątrz zarodnika arbuskularnych grzybów mikoryzowych z gromady Glomeromycota, której uformowanie warunkuje nabycie zdolności kiełkowania. |
|||||
Ściana zarodnika - | struktura, której górna powierzchnia tworzy powierzchnię zarodnika. |
|||||
Śluzotoki - |
wydzieliny płynne z ran. |
|||||
Tarcza kiełkowa - |
struktura przypominająca tarczę, z której wyrastają strzępki kiełkowe arbuskularnych grzybów mikoryzowych z rodzajów Acaulospora, Entrophospora i Scutellospora. |
|||||
Teliospora - |
grubościenny zarodnik grzybów rdzawnikowych i głowniowych; kiełkuje w podstawkę, w której zachodzi mejoza. |
|||||
Telium - |
skupienie teliospor; stadium III. grzybów rdzawnikowych. |
|||||
Trama - |
tkanka grzybniowa wypełniająca kapelusz lub wytwarzająca hymenium u niektórych przedstawicieli Basidiomycota. |
|||||
Trymityczny, sporofor - |
sporofor z miąższem zawierającym strzępki generatywne, szkieletowe i łącznikowe. |
|||||
Trzon - |
noga podtrzymująca kapelusz grzybów kapeluszowych. |
vide tutaj |
||||
Trzonek, grzybów arbuskularnych - |
struktura zarodnikotwórcza, cylindryczna do lejkowatej, czasami zwężona przy podstawie zarodnika, z której rozwija się blastycznie zarodnik. |
|||||
Tumor - |
miejscowe pęcznienie lub rozrastanie się rośliny. |
|||||
Unitunikowy, worek - |
worek złożony z dwóch nie rozdzielających się warstw ściany. |
|||||
Urediniospory - |
jednokomórkowe, dikariotyczne zarodniki, zwane letnimi, grzybów rdzawnikowych; tworzą się w urediniach. |
|||||
Uredinium - |
poduszeczkowate skupienie dikariotycznych urediniospor; stadium II. grzybów rdzawnikowych. |
|||||
var. (odmiana), grzyba - |
jednostka taksonomiczna. |
|||||
Wektor - |
organizm żywy przenoszący inokulum. |
|||||
Wezykule - |
pęcherzykowate utwory wypełnione substancjami zapasowymi wezykularno-arbuskularnych mikoryz. |
|||||
Wieszadełko - |
strzępka podtrzymująca gametangium lub zygosporę. |
|||||
Więdnięcie - |
przewracanie lub schylanie się roślin lub organów z powodu braku turgoru. |
|||||
Włostek (trychogone), lęgni - |
receptor askogonium, tj. żeńskiego gametangium workowców, który łączy się z i przez który przemieszcza się zawartość anteridium, tj. gametangium męskiego. |
|||||
Worek - |
komórka, zarodnia grzybów z gromady Ascomycota, wewnątrz której tworzą się 2, 4 lub 8 zarodniki(ów) workowe(wych) (mejospory). |
|||||
Wyboistość - |
nieznaczne wybrzuszenia i zapadnięcia liści. |
|||||
Zatyczki tylozowe - |
wrosty powstające w wiązkach naczyniowych wskutek oddziaływania patogenów wywołujących choroby uwiądowe. |
|||||
Zgnilizna - |
całkowity lub częściowy rozkład tkanki z powodu oddziaływania enzymów organizmów żywych. |
|||||
Zgorzel - |
nagłe zamieranie (nekroza) całej rośliny lub jej części. |
|||||
Zgorzel siewek - |
zamieranie siewek. |
|||||
Zielenienie - |
zielenienie organów roślin zwykle nie będących zielonymi, np. bulw ziemniaka. |
|||||
Zoospora - |
zarodnik pływkowy; powstaje w zarodni pływkowej np. przedstawicieli organizmów grzybopodobnych z gromady Oomycota. |
|||||
Zoosporowa, cysta - |
vide cysta. |
|||||
Zygofor - |
strzępka pełniąca rolę progametangium, na której powstają odgałęzienia wykorzystywane w procesie kopulacji. |
|||||
Zygogamia - |
kopulacja dwóch gametangiów nie różniących się morfologicznie, ale odrębnych fizjologicznie; występuje u grzybów z gromady Zygomycota. |
vide tutaj |
||||
Zygospora - |
zarodnik przetrwalnikowy powstały wskutek połączenia się dwóch gametangiów grzybów z gromady Zygomycota i prawdopodobnie niektórych przedstawicieli gromady Chytridiomycota. |
|||||
Żółtaczka - |
zabarwienie na żółto całych roślin lub ich organów. |