Home
Wprowadzenie
Programy
Inne
  


Symptomatologia

Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj

Wprowadzenie

Symptomatologia jest nauką o objawach chorobowych i oznakach etiologicznych.

Objawy chorobowe są widocznym wyrazem zakłócenia procesów fizjologicznych u rośliny chorej. Objawy chorobowe zwykle obejmują zmiany w pokroju, kolorze, zapachu, spójności tkanek i innych cechach strukturalnych porażonej rośliny. Objawy chorobowe dzieli się na:

Oznaki etiologiczne są mejomorficznymi i mitomorficznymi utworami czynnika sprawczego. Są nimi m. in. owocniki grzybów, skupienia zarodników lub grzybni, śluz bakteryjny, cząstki wirusa, pędy jemioły itp.

Charakterystyczna grupa wszystkich objawów chorobowych związanych z określonym stadium choroby rośliny jest obrazem choroby lub syndromem. Natomiast szereg następujących po sobie obrazów choroby na tej samej roślinie reprezentuje patogenezę lub przebieg choroby.

Wykorzystanie objawów chorobowych i oznak etiologicznych w diagnostyce chorób roślin

Objawy chorobowe i oznaki etiologiczne są najbardziej istotnymi dowodami wykorzystywanymi w diagnostyce, chociaż w trakcie identyfikowania chorób należy również uwzględniać dane o środowisku, warunkach uprawy i inne. Znaczenie objawów chorobowych i oznak etiologicznych w diagnostyce jest różne. Oznaki etiologiczne informują o sprawcy choroby, chociaż czasami znajdywane mikroorganizmy mogą reprezentować czynniki następcze (wtórne) lub mikroorganizmy saprotroficzne. Same objawy chorobowe często uniemożliwiają postawienie trafnej diagnozy, ponieważ ich własności mogą przypominać symptomy spowodowane przez różnych sprawców, w tym czynniki abiotyczne. Jednak symptomy chorobowe mogą informować o rozwoju choroby i przez to wskazać potencjalnego sprawcę lub sprawców, których mechanizm patogenezy wywołuje widoczne skutki. W przypadku chorób abiotycznych objawy chorobowe są czasami jedynymi wskaźnikami ich sprawców. Przyczynę choroby spowodowaną niewłaściwym zaopatrzeniem roślin w składniki pokarmowe mogą ujawnić wyniki analizy chemicznej roślin lub gleby.

W celu (1) odróżnienia objawów chorób abiotycznych od biotycznych, (2) rozpoznania objawów spowodowanych niedoborem makro- i mikroelementów, (3) umożliwienia określenia makroskopowych objawów chorób biotycznych, (4) poznania makroskopowych objawów chorób oraz (5) mikroskopowych oznak etiologicznych i objawów chorobowych poniżej przedstawiono odpowiednie porównania i klucze.

Cechy charakterystyczne chorób abiotycznych i biotycznych
Choroby abiotyczne
Choroby biotyczne
1.
Objawy ukazują się nagle; niemal wszystkie są w tym samym stadium rozwoju i o podobnej intensywności.
1.
Objawy ukazują się stopniowo, w kolejno następujacych po sobie stadiach.
2.
Wszystkie rośliny stanowiska są uszkodzone w jednakowym stopniu i w podobny sposób.
2.
Rośliny badanego stanowiska różnią sie stopniem rozwoju choroby, szczególnie w początkowym okresie jej pojawienia się.
3.
Objawy są stosunkowo proste; zwykle reprezentują symptomy pierwotne.
3.
Objawy są zwykle złożone i mogą reprezentować zarówno symptomy pierwotne, jak i wtórne (np. więdniecie roślin porażonych przez grzyby z rodzaju Fusarium może być skutkiem gnicia systemu korzeniowego lub zaczopowania wiązek przewodzących i w tym przypadku symptomem wtórnym jest niedobór wody).
4.
Brzegi plam są wyraźnie odgraniczone od zdrowej tkanki rośliny.
4.
Brzegi plam są rozmyte lub strefowane.
5.
Objawy na roślinach lub częściach roślin są bardzo jednolite w wyglądzie i strukturze.
5.
Objawy na roślinach różnią się wyglądem i występowaniem.
6.
Wierzchołki i brzegi liści są nekrotyczne.
6.
Objawy nie ograniczają się do wierzchołków i brzegów liści.
7.
Zwykle nie ma objawów etiologicznych.
7.
Objawy etiologiczne zwykle występują.
8.
Objawy ukazują się przypadkowo lub w pewnych okresach wegetacji (np. po zastosowaniu herbicydów).
8.
Objawy ukazują się wraz z postepującą wegetacją roślin, zwykle w związku z zmieniającymi się warunkami środowiska.
9.
Uszkodzeniu ulega cała roślina.
9.
Objawy są obecne tylko na określonej części rośliny.
10.
Objawy występują na stosunkowo wielu gatunkach roślin.
10.
Objawy występują tylko na pojedynczych lub niewielu gatunkach roślin.
11.
Rozmieszczenie w polu uszkodzonych roślin jest regularne lub miejscowe (np. uszkodzenia herbicydowe roślin zwykle spotyka się w miejscach nawracania ciągnika).
11.
Rozmieszczenie w polu roślin porażonych jest niejednolite.

Objawy niedoboru makro- i mikroelementów

Pierwiastek
Objawy
Azot -
rośliny jasno zabarwione z najstarszymi liśćmi żółknącymi i usychającymi poczynając od wierzchołków; zboża słabo rozkrzewione; korzenie nadmiernie wydłużone z mniejszą liczbą korzeni bocznych.
Fosfor -
rośliny ciemnozielone do niebieskozielonych z łodygami, ogonkami liściowymi i nerwami zabarwionymi na czerwono lub purpurowo; zboża słabo rozkrzewione; korzenie nienaturalnie długie z czerwonawobrunatnymi korzeniami bocznymi.
Magnez -
u traw: liście z chlorozą marmurkowatą; u roślin dwuliściennych: liście z chlorozą międzynerwową przechodzącą w nekrozy; nerwy liściowe z szerokim zielonym obrzeżem; igły drzew iglastych zamierają; korzenie nienaturalnie długie z małą liczbą korzeni bocznych.
Potas -
liście chlorotyczne na brzegach i wierzchołku; chlorozy przekształcają sie w brunatne, szarobrunatne, czerwonobrunatne lub ciemnobrunatne nekrozy; blaszki młodych, zielonych liści uwypuklone między nerwami; korzenie długie, żółtawe i śluzowate, z małą ilością korzeni bocznych.
Bor -
pąk szczytowy pogrubiony; liście pąków szczytowych jasnozielone, zniekształcone, skręcone, pogrubione, sztywne, kruche; międzywęźla skrócone; łodygi z pąkami szczytowymi i wierzchołkami wzrostu obumierają i brunatnieją, w końcu czernieją (zgorzel liści sercowych i sucha zgnilizna); łodygi i korzenie z pustymi przestrzeniami w środku; korzenie słabo wykształcone, zwichrzone, liczne, z bardzo krótkimi korzeniami bocznymi z pogrubionymi końcami; korzenie brunatne.
Cynk -
liście z chlorotycznymi, szybko się powiekszajacymi plamami, przekształcającymi się w nekrozy, zwykle ograniczone w występowaniu do powierzchni między nerwami; pęd skrócony (karłowatość) z krzaczasto osadzonymi liśćmi (rozetowatość); korzenie nieco słabiej rozwinięte.
Mangan -
u traw: liście z pasmem lub plamami chlorotycznymi, często szarobrunatnymi, czasami z ciemniejszym obramowaniem; u roślin dwuliściennych: liście z chlorozą mozaikowatą lub międzynerwową, przechodzącą z czasem w nekrozę plamistą; korzenie słabo wykształcone, często brunatne.
Miedź -
u traw: młode liście więdną i obumierają, zwykle bez objawów chlorozy i plamistości, bieleją; rośliny silnie rozkrzewione, u podstawy zielone do ciemnozielonych; kłosy zwykle płonne, o białym zabarwieniu (bielenie kłosów); u roślin dwuliściennych: młode liście zwisają, częściowo zniekształcone; międzynerwowa powierzchnia blaszki najpierw jasnozielona, następnie jasnożółta do zółtobialej, w końcu nekrotyczna; kwiatostany zniekształcone; końce gałęzi bez liści, usychają; wzrost korzeni silnie zahamowany; korzenie boczne długie, cienkie, białe.
Wapń -
młode liście na wierzchołkach pędów najpierw haczykowato poskręcane od wierzchołka, następnie zasychające i rozrywające się, jasnozielone do białozielonych, czasami szarobrunatnych; kwiaty jabłoni gniją, owoce z plamistosciami; korzenie krótkie, zwichrzone, śluzowate, ciemnobrunatne do czarnych.

Żelazo -

liście z chlorozą międzynerwową, cytrynowożółtą do żółtobiałej, z wyraźnie odcinajacymi się zielonymi nerwami głównymi; liście starsze, poczynając od brzegów, z brunatną nekrozą; korzenie krótkie, brunatne, z licznymi korzeniami bocznymi.

Makroskopowe objawy chorobowe

1.
Rośliny lub ich części obumarłe (nekrotyczne), zamierające, więdnące lub zwiędłe, lub z silnymi albo obecnymi na znacznej powierzchni uszkodzeniami strukturalnymi.
2.
Cała roślina lub jej część soczysta częściowo bez turgoru, opadająca, wykazująca brak dostatecznego uwodnienia tkanek.
3.
U roślin dobrze rozwiniętych lub dojrzewajacych.
Więdniecie
3'.
U roślin rozwijających się z siewek.
Zgorzel siewek, stres cieplny
2'.
Rośliny, organy lub części organów nekrotyczne; mogą być rozłożone lub nierozłożone, ze strukturalnymi uszkodzeniami.
4.
Znaczne lub całkowite gnicie, strukturalne uszkodzenia lub utrata organów albo części organów.
5.
Tkanka wyraźnie rozłożona (gnicie).
6.
Rozkład części niezdrewnialych.
7.
Zgniłe części miękkie, wilgotne.
Mokra zgnilizna
7'.
Zgniłe części twarde, suche.
Sucha zgnilizna
6'.
Rozkład drewna.
Biała zgnilizna
8.
Zgniłe drewno żółte lub białe.
Brunatna zgnilizna
8'.
Zgniłe drewno brązowe.
5'.
Tkanki nie rozłożone (brak zgnilizn); całe organy mogą być złamane, pozbawione części lub zrzucone.
9.
Całe organy zrzucone lub złamane.
10.
Organy zrzucone.
11.
Zrzucone liście.
11'.
Zrzucone pąki, kwiaty lub owoce.
Opadzina pąków, kwiatów lub owoców
10'.
Organy pękniete lub złamane.
Pękniecie lub złamanie
9'.
Organy nie zrzucone; organy bez uszkodzeń z wyjątkiem miejsc z zapadniętą lub utraconą tkanką.
12.
Tkanka z licznymi, na ogół regularnymi otworami.
Nekroza
  • brak fragmentów tkanki na powierzchni podkorowej tkanki drewna,
Dziurkowatość pedu
  • brak powierzchniowych tkanek wzdłuż pnia lub pędu.
Rak
12'.
Brak części lub całej tkanki.
13.
Liście z otworami (wcześniej liście z plamami; otwory nie spowodowane żerem owadów).
Dziurkowatość
13'.
Korzeń palowy z zamarłym wierzchołkiem lub bez niego.
Nekroza wierzchołka korzenia
4'.
Brak silnego lub obszernego rozkładu, uszkodzenia strukturalnego lub utraty części organów; rośliny obecne lub ich części mogą być obumarłe.
14.
Części roślin lub plamy mokre lub z wydzielinami.
15.
Mokre.
Wodnistość
15'.
Z wydzielinami,
Wydzielina
  • wydzieliny gumowate,
Gumozy
  • wydzieliny żywiczne,

Żywice

  • wydzieliny czerwone, różowe lub czarne, przezroczyste.

Śluzotok

14'.
Części roślin lub plamy bez wydzielin.
16.
Całe rośliny lub całe organy całkowicie obumarłe,
Holonekroza
  • nagłe obumarcie całych pędów,
Zgorzel pędów
  • nagłe obumarcie liści,
Zgorzel liści
  • nagłe obumarcie siewek roślin,
Zgorzel siewek
  • nagłe obumarcie kwiatów lub pąków,
Zgorzel kwiatów lub zgorzel pąków
  • stopniowe obumieranie drzew lub krzewów.
Zamieranie
16'.
Rośliny lub zdrewniałe organy żywe, z wyjatkiem miejscowo obumarłych powierzchni.
17.
Uszkodzony pęd, z podłużnymi powierzchniami nekrotycznymi i zwykle odkrytym drewnem.
Rak
17'.
Uszkodzone liście, kwiaty, owoce,
  • małe, okrągłe lub wydłużone, rozrzucone powierzchnie nekrotyczne na uszkodzonych liściach, korzeniach lub owocach,
Plamistość nekrotyczna
  • obszerne nekrozy, suche powierzchnie między nerwami lub wzdłuż nerwów,
Oparzenie
  • nekrozy wydłużone, kreskowate,
Nekroza smugowata
  • nekrozy siatkowate,
Nekroza siatkowata (plamistość siatkowata)
  • epiderma/skórka szara i przezroczysta,
Srebrzystość
  • epiderma/skórka obumarła i brunatna.
Brunatnienie
1'.
Rośliny lub organy nie obumarłe; brak strukturalnych uszkodzeń; rośliny lub organy nienormalnie zabarwione lub wykształcone.
18.
Organy morfologicznie rozwinięte normalnie.
19.
Rośliny normalnie zabarwione, chociaż nie owocują.
Opóźnione zamieranie, przedłużone dojrzewanie lub opóźnione kwitnienie
19'.
Rośliny nienormalnie zabarwione (przebarwienia).
20.
Organy całkowicie lub w większej części przebarwione.
21.
Brak barwy w ogóle lub barwa o silnie obniżonej intensywnosci.
22.
Brak chlorofilu.
Chloroza
22'.
Zupełny brak jakiegokolwiek koloru.
Albinizm
21'.
Wystepują zmiany w kolorze,
  • organy zabarwione na czerwono,
Czerwienienie
  • organy zabarwione na zielono,
Zielenienie
  • organy zabarwione na żółto,

Żółknięcie

  • żółte i zielone przebarwienia, losowo rozmieszczone.
Mozaika
20'.
Przebarwienia występują miejscowo,
  • przebarwienia okrągłe lub wydłużone,
Plamistość
  • plamistości z mniej lub bardziej wyraźną obwódką,
Plamistość obwódkowa
  • wydłużone smugi na pędach, nerwach lub między nerwami.
Smugowatość
18'.
Rośliny lub organy nietypowe w kształcie, wymiarze i sposobie rozwoju (hipotrofia, hipertrofia, hipoplazmia, hiperplazja).
23.
Nietypowy kształt lub rozwój strukturalny.
24.
Brak organów lub organy słabo rozwinięte.
25.
Całkowity lub prawie całkowity brak wykształcenia określonego organu.
Supresja
25'.
Brak wykształconych nasion.
Sterylność
24'.
Organy obecne, ale wykształcone nietypowo.
26.
Organy nadmiernie rozgałęzione, zdwojone i (lub) zbite.
Krzaczastość
26'.
Organy nie rozgałęzione nadmiernie i nie zdwojone, ale mogą być powiększone lub zniekształcone.
27.
Organy wyraźnie powiększone, brodawkowate lub z naroślami.
28.
Organy z miejscowymi zgrubieniami.
Obrzęk, tumor, galas, narośle
28'.
Liście z naroślami.
27'.
Organy o normalnym wymiarze, bez brodawek lub narośli.
29.
Organy pomarszczone, z wzniesieniami lub poskręcane.
30.
Powierzchnia liści wyraźnie powyginana.
Wyboistość
30'.
Powierzchnia liści z pęcherzami lub wzniesieniami,
  • powierzchnia srebrna, szara, przezroczysta,
Srebrzystość
  • powierzchnia z rdzawymi, korkowatymi plamami,
Rdzawość
  • plamy korkowate, wzniesione.
Parch
29'.
Organy pofałdowane, poskręcane, pozwijane,
  • liście poskręcane ku górze,
Liściozwój
  • liście pofaldowane, powyginane, poskręcane,
Kędzierzawość
  • pędy spiralnie poskręcane.
Spiralizm
23'.
Nienaturalna długość lub wysokość.
31.
Organy nienaturalnie wąskie lub wysokie.
32.
Uszkodzone są całe rośliny.
33.
Rośliny lub organy nienaturalnie małe.
Karłowatość
33'.
Wzrost pędu zahamowany, liście skupione okółkowo przy gruncie.
Rozetowatość
32'.
Tylko niektóre organy są nienaturalnie małe lub niekompletne.
Atrofia, aborcja
31'.
Nienaturalnie duże lub wysokie.
34.
Rośliny lub organy nienaturalnie duże.
Gigantyzm
34'.
Rośliny nienaturalnie wysokie.
35.
Nienaturalnie wysokie, chlorotyczne, zwykle z powodu niedoboru światła.
Etiolacja
35'.
Nienaturalnie wysokie, wrzecionowate, zielone.
Hiperelongacja

 

Makroskopowe objawy etiologiczne

1.
Cienki, płaski nalot lub plamy na powierzchni rośliny.
2.
Nalot bez komórek, strzępek lub struktur biologicznych; krystaliczny lub bezpostaciowy.
3.
Związany z uszkodzeniem.

Sucha wydzielina

 
3'.
Nie związany z uszkodzeniem.
Pozostałość po środku chemicznym
2'.
Nalot o strukturze komórkowej, strzępkowej, kleistej lub włóknistej.
4.
Nalot strzępkowy, ale nie mączysty i granulowany.
Strzępki grzyba
4'.
Nalot zarówno strzępkowy, jak i mączysty lub granulowany.
Strzępki grzyba i zarodniki
1'.
Wydzielina, pęcherz, wzniesienie, małe albo duże, trójwymiarowe struktury na lub wewnątrz organu rośliny.
5.
Oznaki są roślinami z obfitym lub skąpym ulistnieniem i pędami z owocami lub kwiatami; pędy są przytwierdzone do organów nadziemnych lub podziemnych rośliny.
5'.
Objawy nie pochodzą od struktur rośliny.
6.
Obecne wydzieliny, wzniesienia lub powierzchniowe narośle.
7.
Wydzieliny wodniste lub kleiste; przypominające krople, wycieki lub włókna wydobywające się z nekrotycznych lub zainfekowanych powierzchni lub struktur patogena.
8.
Wodniste lub kleiste; przezroczyste, mętne lub czarne; często cuchnące; wydostające się z tkanek rośliny.
Wycieki bakteryjne
8'.
Kleiste, maziste lub woskowate; zbite; mętne lub nieprzezroczyste; kremowe, czarne lub zabarwione inaczej; wydzielające się ze struktur etiologicznych obecnych w tkance rośliny lub na jej powierzchni.
Skupienia zarodników grzyba
7'.
Wzniesienia lub powierzchniowe narośle o mączystej, granulowanej lub nakrapianej teksturze.
Skupienia zarodników grzyba
6'.
Obecne wyraźne, okrągłe lub złożone, trójwymiarowe struktury (często związane z grzybnią lub wydzielające zapach grzybów).
9.
Duże (1-10 mm lub czasami wielkości kilkudziesięciu cm).
10.
Struktury duże, będące owocnikami przypominającymi kapelusze lub półkowate wyrośle; zwykle związane z drzewami.
Grzyby lub huby
10'.
Struktury mniejsze (zwykle poniżej 1 cm); nie przypominające ani grzybów kapeluszowych, ani hub.
11.
Okrągłe, kuliste lub półkuliste; czasami liczne lub zespolone w nierówne skupienia.
12.
Kuliste lub nieregularne; twarde; ciemne lub jasne; zbudowane z mocno splecionych strzępek grzyba; często w resztkach roślin lub na ich powierzchni; wewnątrz brak zarodników.
Sklerocja
12'.
Miękkie lub twarde i zawierające zarodniki.
Owocniki grzyba
11'.
Płaskie lub miseczkowate z nóżką lub bez nóżki, zbudowane z tkanki strzępkowej.
Owocniki grzyba
9'.
Małe (mniejsze niż 1 mm).
13.
Okrągłe.
14.
Twarde; wewnątrz brak zarodników.
Sklerocja
14'.
Twarde lub miękkie; zawierające zarodniki lub struktury przypominające jaja.
15.
Zawierające jaja mogące rodzić larwy.
16.
Gruszkowate do cytrynkowatych, białe do żółtych do brązowych.
Cysta nicienia
16'.
Żelatynowate, przezroczyste do czerwonobrunatnych, nieregularne.
Skupienia jaj nicieni
15'.
Zawierające zarodniki; brak larw.
Owocniki grzyba
13'.
Płaskie lub dyskoidalne, tworzone na grzybni lub w zagłębieniu uszkodzenia; tworzące zarodniki; często w wilgotnych lub mazistych skupieniach.
Owocniki grzyba lub skupienia zarodników.

 

Mikroskopowe objawy etiologiczne

1.
Tkanki lub komórki zawierają ciała obce lub inne mikroorganizmy.
2.
Komórki zawierają bardzo cienkie, przezroczyste, krystaliczne utwory.
Wirusy
2'.
Tkanki lub komórki zawierają organizmy komórkowe.
3.
Organizmy w tkankach lub komórkach są jednokomórkowe.
4.
Komórki obcego organizmu tworzą pęcherze z zarodnikami.
Sporangia z zarodnikami
4'.
Komórki obcego organizmu nie tworzą sporangiów; mogą przypominać zarodniki lub jaja, albo mogą być bardzo małe, trudne do zdefiniowania.
5.
Komórki bardzo małe, bez jader.
Bakterie
5'.
Komórki większe, z widocznymi szczegółami.
6.
Komórki jednojądrowe lub skupienia zawierające larwy robaków.
7.
Larwy robaków są obecne.
Jaja nicieni
7'.
Brak larw robaków.
Plecha organizmów grzybopodobnych z klasy Chytridiomycetes
6'.
Komórki wielojądrowe.
Plazmodium
3'.
Organizmy w tkankach lub komórkach wielokomórkowe.
8.
Robaki, z wydłużoną, igiełkowatą częścia głowową.
Nicienie
8'.
Utwory strzępkowe (grzybni).
9.
Strzępki bardzo małe i delikatne; struktury wewnętrzne strzępek niewidoczne pod mikroskopem świetlnym (przy powiekszeniu x100 widziane jako linie).
Strzępki promieniowca
9'.
Strzępki większe, cylindryczne; ściany poprzeczne obecne lub nieobecne,
Strzępki grzybów
  • wewnątrz komórek mogą być nabrzmiałe lub rozgałęzione.
Haustoria, wezykule, arbuskule
1'.
Tkanki lub komórki bez ciał obcych; nienaturalnie zmienione.
10.
Uszkodzone pojedyncze komórki.
11.
Komórki z brakującymi częściami.
12.
Brak chloroplastów.
Chloronemia
12'.
Brak kryształków skrobi.
Stres pokarmowy
11'.
Komórki kompletne, ale nietypowe.
13.
Komórki porozdzielane.
Maceracja
13'.
Komórki nie rozdzielone.
14.
Pojedyncze komórki lub zespoły komórek martwe, ciemno zabarwione, bez protoplazmy.
Nekroza komórkowa
15.
Komórki rozpuszczone.
Liza
15'.
Komórki obecne. Protoplast oddzielony od ścian komórkowych.
Plazmoliza
14'.
Komórki żywe, ale z wewnętrznymi zmianami.
Częściowa wakuolizacja, zmiany w jądrze, plastydach, cytoplazmie
10'.
Uszkodzone tkanki.
16.
Uszkodzone wiązki naczyniowe.
17.
Wiązki naczyniowe ciemno zabarwione.
Nekroza wiązek naczyniowych
17'.
Wiązki naczyniowe normalnie lub prawie normalnie zabarwione, ale zaczopowane.
Zatyczki
18.
Zaczopowane przez wrosty komórek parenchymatycznych.
Zatyczki tylozowe
18'.
Zaczopowane przez strzępki grzybów.
Zatyczki grzybniowe
16'.
Uszkodzone inne tkanki.
19.
Tkanki są żywe.
20.
Tkanki sa nienaturalnie duże.
21.
Nienaturalna proliferacja komórek.
Hiperplazja
21'.
Komórki nadmiernie duże.
Hipertrofia
20'.
Tkanki niedorozwiniete.
22.
Brak podziałów komórek.
Hipoplazja
22'.
Komórki nienaturalnie małe.
Hipotrofia
19'.
Tkanki są martwe, przebarwione.
Nekrozy

 

Cel ćwiczenia

1.

Poznanie rodzajów objawów chorobowych.

Materiał

Atlasy chorób zbóż, ziemniaka i warzyw. Materiał zielnikowy z roślinami z różnymi objawami chorobowymi.

Ćwiczenie

1.

Wykorzystując atlasy chorób roślin i materiał zielnikowy przygotuj opisy objawów chorobowych oraz objawów etiologicznych kilku dostępnych chorób roślin. W pierwszej kolejności określ, czy widziane objawy chorobowe są następstwem oddziaływania czynnika abiotycznego, czy biotycznego. Różnice między objawami chorobowymi wywołanymi przez czynniki abiotyczne i biotyczne są przedstawione w tabeli przedstawionej wyżej. Następnie wykorzystaj przedstawione wyżej klucze do oznaczania typów objawów chorobowych i objawów etiologicznych. Zwróć uwagę na prawidłowe nazewnictwo przy charakteryzowaniu objawów chorobowych i objawów etiologicznych. Sporządź rysunki widzianych objawów i określ domniemany rodzaj aktywności sprawcy choroby i zmiany w funkcjonowaniu rośliny spowodowane jego oddziaływaniem.